Heb ik een Bevallingstrauma? Heb ik PTSS?
Heb ik een Bevallingstrauma?
Eigenlijk is er maar één persoon die die vraag kan beantwoorden, en dat ben jij zelf.
Het gaat om jouw ervaring, jouw beleving, jouw emoties, jouw gevoelens, en jouw gedachten over de bevalling.
Zinvolle vragen om te stellen zijn:
✅ Hoe kijk je terug op de bevalling?
✅ Hoe heb je de bevalling ervaren?
✅ Hoe voelde je je tijdens de bevalling?
Het is niet noodzakelijk dat je zelf het woord of label ‘Trauma’ hieraan geeft. Veel vrouwen met een heel nare ervaring gebruiken woorden als angst, paniek, falen, verdriet, boosheid, of afschuw. Het kan zijn dat je je niet gehoord, respectloos behandeld, minderwaardig of overgeleverd voelde. En ook je eenzaam, hulpeloos, zwak voelen kan er bij passen. Of intense angst dat jij en/of de baby dood zou gaan.
Traumatische ervaringen kunnen zowel te maken hebben met WAT er is gebeurd (veel bloedverlies, spoedkeizersnede, reanimatie van de baby), maar vaak minstens net zo veel met HOE er met je is omgegaan en is gecommuniceerd.
Heb ik PTSS na de bevalling?
PTSS, posttraumatische stress stoornis, is een psychiatrische aandoening waarbij je én een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, én daarna bepaalde psychische klachten hebt ontwikkeld. Bovendien moeten de klachten minimaal een maand bestaan en veel negatief effect hebben op je dagelijks leven. Er zijn een aantal behandelingen bewezen effectief bij PTSS.
Het komt ook vaak voor dat vrouwen niet álle symptomen van PTSS hebben, maar wel veel last hebben van de klachten. Dat kan ook een goede reden zijn om trauma behandeling te starten.
Er zijn vragenlijsten die gebruikt kunnen worden voor screening – dwz: een indruk krijgen of er ‘mogelijk’ of ‘waarschijnlijk’ sprake is van PTSS. Eén daarvan kun je hieronder invullen.
LET OP: Screening is GEEN diagnosiek! Psychologen, psychiaters en huisartsen hebben de kennis en ervaring om eventueel de diagnose ‘PTSS’ te stellen. Komt er uit de onderstaande vragenlijst dat je misschien PTSS hebt, maak dan gerust een afspraak met je huisarts om dit te bespreken.
PTSS vragenlijst
Een korte vragenlijst die screent op PTSS is de PC-PTSD*:
[A] Soms gebeuren er dingen met mensen die uitzonderlijk of heel erg beangstigend, verschrikkelijk of traumatisch zijn. Heb je de bevalling** zo ervaren? (ja/nee)
[B] Heb je in de afgelopen maand:
- Nachtmerries gehad over de bevalling, of aan de bevalling gedacht terwijl je dat niet wilde? (ja/nee)
- Hard geprobeerd om niet te denken aan de bevalling, of erg je best gedaan om situaties te vermijden die je aan de bevalling doen denken? (ja/nee)
- Het gevoel gehad dat je voortdurend op je hoede, waakzaam of schrikachtig was? (ja/nee)
- Je verdoofd gevoeld, of afstand gevoeld tot mensen, activiteiten of je omgeving? (ja/nee)
- Je schuldig gevoeld of niet kunnen ophouden met jezelf of anderen de schuld te geven voor hoe de bevalling is gegaan, of de gevolgen daarvan? (ja/nee)
Beoordeling
Heb je [A] met ‘ja’ beantwoord? EN
Heb je bij [B] 3 of meer vragen met ‘ja’ beantwoord?
Je hebt waarschijnlijk PTSS. Het advies is om met je huisarts een afspraak te maken om te kijken of de diagnose kan worden gesteld, en om (als je dat wilt) verwezen te worden voor trauma behandeling.
Opmerkingen
* Tekstueel aangepast naar de bevalling (ipv ‘de gebeurtenis’)
** Je mag hier ook lezen: de periode rondom de bevalling, de zwangerschap, kort voor de bevalling, de kraamperiode, of kort na de bevalling.
Referenties en copyright
- Nederlandse vertaling: Bakker A, van der Meer C, Olff M. Primary Care PTSD Screen for DSM-5 (PC-PTSD-5). 2014, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam.
- Originele versie: Prins A, Bovin MJ, Smolenski DJ, Marx BP, Kimerling R, Jenkins-Guarnieri MA, Kaloupek DG, Schnurr PP, Kaiser AP, Leyva YE, Tiet QQ. The Primary Care PTSD Screen for DSM-5 (PC-PTSD-5): Development and Evaluation Within a Veteran Primary Care Sample. J Gen Intern Med.2016 Oct;31(10):1206-11.