Tokofobie

Je zenuwachtig of een beetje angstig voelen ten opzichte van je zwangerschap of bevalling is heel normaal. Als de angst echter extreem

wordt, waardoor soms zelfs de bevalling actief wordt vermeden, spreken we van tokofobie.

Tokofobie is een pathologische angst voor zwangerschap, wat kan leiden tot vermijding van bevallen. Dit komt voor bij ongeveer 13% van de vrouwen. Er zijn twee soorten tokofobie:

• Primaire tokofobie: morbide angst voor bevallen bij een vrouw die nog nooit eerder zwanger is geweest.
• Secundaire tokofobie: morbide angst voor bevallen, ontwikkeld na een eerdere traumatisch ervaren bevalling. Secundaire tokofobie kan ook voorkomen na een miskraam, doodgeboorte, of afgebroken zwangerschap.

De angst voor een bevalling begint meestal in de adolescentie. Jonge vrouwen die nog voordat ze zwanger zijn extreem opzien tegen een bevalling, houden hier veel rekening mee in hun seksleven. Ze zijn extreem nauwkeurig met anticonceptie en gebruiken het liefst meerdere methoden van anticonceptie tegelijkertijd, of vermijden seks helemaal. Dit soort intense angst komt meer voor bij vrouwen die voor het eerst zwanger zijn (nullipariteit) dan bij vrouwen die al eerder bevallen zijn.

De angst van vrouwen die lijden aan tokofobie is meestal gericht op:

• Angst voor pijn
• Eerdere traumatische ervaring (bv. seksueel misbruik)
• Verlies van controle
• Een gevoel van hulpeloosheid ten opzichte van de bevalling
• Nervositeit over het ouderschap
• Weinig of geen steun uit de omgeving
• Medicalisering van bevallingen
• Weinig vertrouwen in zorgverleners
• ‘Horrorverhalen’ van andere vrouwen en de media
• Eerdere bevallingservaringen (secundaire tokofobie)

Vrouwen die lijden aan tokofobie maar toch zwanger zijn, kiezen soms voor een abortus of een geplande keizersnede.

Wat kun je doen als je tokofobie hebt?

Onderzoek wijst uit dat hoe meer steun je uit je omgeving hebt, hoe lager de prenatale stress is. Zoek dus steun in je omgeving! Praat met familie, vrienden, collega’s, kennissen, maar ook zorgverleners zoals verpleegkundigen of vroedvrouwen. Mocht dit niet voldoende zijn, vind je het moeilijk je angsten met hen te bespreken, of wil je liever professionele hulp, dan blijkt cognitieve gedragstherapie een effectieve methode te zijn om extreme angst voor een bevalling te verminderen. Daarnaast kan psychotherapie effectief zijn, gericht op het controleren van emoties en gevoelens.

Andere methoden die kunnen helpen zijn ontspanningstherapie, counseling, een geboorteplan schrijven, of een kraamkliniek bezoeken en spreken met vroedvrouwen.

Prenatale voorlichting en screeningstesten voor de baby (om je ervan te verzekeren dat er niks mis is met je baby) kunnen angsten ook wegnemen. Tenslotte kunnen eventueel medicijnen voorgeschreven worden, wanneer bijvoorbeeld sprake is van depressie of andere onderliggende psychische stoornissen.

Kijk bij onze hulpverleners pagina waar je terecht kunt voor hulp.

Literatuur

• Bhatia, M.S., & Jhanjee, A. (2012). Tokophobia: A dread of pregnancy. Industrial Psychiatry Journal, 21(2), 158-159.
• Weaver, J., Browne, J., Aras-Payne, A., & Magill-Cuerden, J. (2012). A comprehensive systematic review of the impact of planned interventions offered to pregnant women who have requested a caesarean section as a result of tokophobia (fear of childbirth). JBI Database of Systematic Reviews and Implementation Reports, 10(28), 1-20.