Vaders/Partners pagina

Het meemaken van een traumatische bevalling is niet alleen heel heftig voor de vrouw die het overkomt, ook voor haar partner kan dit een traumatische ervaring zijn. Die staat namelijk vaak hulpeloos toe te kijken hoe zijn/ haar vrouw lijdt, zonder precies te weten wat te doen en vaak zonder überhaupt te weten wat er allemaal gaande is. Daarnaast kunnen de klachten die na de bevalling ontstaan invloed hebben op de partner-relatie en op de binding van de ouder met het kind.

Verschillende zaken zijn als partner belangrijk om te weten:

• Hoe kan ik mijn vrouw het beste ondersteunen nadat zij PTSS heeft opgelopen?
• Kan het zijn dat ik zelf PTSS klachten heb?
• Wat kan ik aan mijn eigen PTSS klachten doen?

Hoe kan ik mijn vrouw het beste ondersteunen?
Het kan erg lastig zijn met een partner te leven die PTSS na haar bevalling heeft opgelopen. Vaak was jij als partner tijdens de bevalling de enige vertrouwde persoon die aanwezig was om je vrouw te steunen en deze ervaring met haar te delen. Het belangrijkste is dat je er gewoon bent voor je partner. Je hoeft niets op te lossen, dit kan ook niet, het gaat erom dat je er voor haar bent, zonder oordeel, zonder oplossing.

Wat je als partner kunt doen om je vrouw te ondersteunen: Moedig haar aan om hulp te zoeken bij de huisarts, andere zorgverlening, familie of vrienden, en praat over wat er is gebeurd; Laat haar onze website bekijken en eventueel contact met ons opnemen; Herinner haar aan het feit dat ze niet gek wordt en dat het beter zal gaan; Verzamel zoveel mogelijk informatie over bevallingstrauma’s, en wees bereid te vechten voor de juiste behandeling voor zowel haar als voor jezelf.

Naast deze algemene punten zijn er vier sociale steuncompetenties die van toepassing zijn:

1. Signaalherkenning: Dit kan gaan om een directe vraag om hulp, maar ook indirect. Praat je vrouw bijvoorbeeld altijd veel, maar valt zij nu stil, of vertoont ze opeens een verwijtende of negatieve houding, dan kan dit een indirecte vraag om hulp zijn. Ontkenning van dit soort uitgezonden signalen leidt tot direct leed-op-leed: ‘Ik zend signalen uit die niet op waarde geschat worden, waar niet op in gegaan wordt’.
2. Tonen van nabijheid: Op alerte wijze contact zoeken met je vrouw. Dit hoeft niet per se fysieke nabijheid te zijn, maar kan ook getoond worden per telefoon, whatsapp, email, enzovoort. Laat haar weten dat je er écht voor haar bent en haar niet zult verlaten.
3. Steun-op-maat: Bied hulp op maat van wat je vrouw nodig heeft. Het is ineffectief als je vanuit je eigen visie handelt, en doet wat jij denkt dat zij nodig heeft. Vaak blijft dan vanuit clichés gesteund worden met welgemeende maar vaak ineffectieve adviezen: ‘Maar je hebt toch een gezonde baby? Daar ben je toch blij om?’. Vraag haar wat ze van jou nodig heeft en pas je steun aan haar behoefte aan.
4. Supportchecks: check regelmatig of je steun nog aansluit bij wat je vrouw nodig heeft. Heeft ze behoefte aan iets anders, pas je hier dan op aan.

Probeer vooral NIET te zeggen dat ze zich ‘er overheen moet zetten’, ze voelt zich al slecht over zichzelf en doet haar best. Negeer haar gevoelens niet, en neem ook geen afstand van haar nu ze je juist zo hard nodig heeft. Dit zal de situatie alleen maar erger maken.

Wanneer je vrouw PTSS heeft opgelopen na de bevalling, kan dit leiden tot relatie problemen zoals afwezige seksualiteit, verminderde intimiteit, negatieve emoties en slechtere communicatie. Dit beïnvloedt jou als partner natuurlijk net zozeer als je vrouw zelf. In een recent onderzoek kwam naar voren dat vrouwen zich na hun traumatische bevalling verlaten voelden door hun partners, terwijl mannen zich afgewezen voelden door hun vrouwen. Wees je hier bewust van, bespreek dit soort problemen, en probeer je vrouw op alle mogelijke manieren te steunen.

Kan het zijn dat ik ook PTSS klachten heb?
Je kunt als partner erg beïnvloed raken door wat je vrouw ervaart. Wetenschappelijk onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat postpartum depressies ook voorkomen bij partners. Zo blijkt dat partners een significant grotere kans hebben om ook depressief te worden wanneer hun vrouw een postpartum depressie heeft. Eén maand na de bevalling bleek dat bij 19.6% van de ondervraagden beide ouders depressieve symptomen vertoonden. Ander onderzoek heeft zelfs aangetoond dat wanneer de vrouw 2 maanden na de bevalling gediagnosticeerd was met een psychiatrische stoornis, 24% van hun partners ook gediagnosticeerd werden met een psychiatrische stoornis. Het is dus zeker niet raar als je als partner bepaalde psychische klachten hebt die door de bevalling zijn ontstaan.

Veel van de informatie die op deze website vermeld staat is net zo goed toepasbaar op de gevoelens die je als partner hebt over de geboorte (zoals angst, controleverlies, te weinig informatie krijgen, niet gehoord worden) en het is belangrijk hulp te zoeken wanneer je als partner last van PTSS klachten hebt. Twijfel je of jij last van PTSS klachten hebt, vul dan de Trauma Screening Questionnaire of de Harvard Trauma Questionnaire in en bekijk hoe hoog jij hierop scoort.

Wat kan ik aan mijn eigen PTSS klachten doen?
Neem contact op met je huisarts, een psycholoog of een andere professional als je het gevoel hebt dat de bevalling een grote impact op jou heeft gehad en nog steeds je dagelijks leven op een negatieve manier beïnvloedt. De vier bovenstaande steuncompetenties zijn natuurlijk ook op jou van toepassing. Zorg dat je sociale netwerk op de hoogte is van jouw klachten, en durf hen ook om hulp te vragen. Weet dat je er niet alleen voor staat en dat er vele hulpbronnen voor je zijn!

Literatuur

Ayers, S. & Nicholls, K. (2007). Childbirth-related post-traumatic tress disorder in couples. A qualitative study.  British Journal of Health Psychology, 12. 491-509. 

Ayers, S., Eagle, A., & Waring, H. (2006). The effects of childbirth-related post-traumatic stress disorder on women and their relationships: A qualitative study. Psychology, Health & Medicine, 11(4), 389-398.

Goodman, J.H. (2004). Paternal postpartum depression, its relationship to maternal postpartum depression, and implications for family health. Journal of Advanced Nursing, 45(1), 26-35.

Iles. J., Slade, P. & Spiby, H. (2011). Posttraumatic stress symptoms & postpartum depression in couples after childbirth: The role of partner support & attachment. Journal of Anxiety Disorders 25 (4), 520 – 530.

Paulson, J.F., & Bazemore, S.D. (2010). Prenatal and postpartum depression in fathers and its association with maternal depression: A meta-analysis. The Journal of the American Medical Association, 303(19), 1961-1969.

Soliday, E., McCluskey-Fawcett, K., & O’Brien, M. (1999). Postpartum affect and depressive symptoms in mothers and fathers. American Journal of Orthopsychiatry, 69(1), 30-38.

Zelkowitz, P., & Milet, T.H. (2001). The course of postpartum psychiatric disorders in women and their partners. Journal of Nervous & Mental Disease, 189(9), 575-582.